Kuj żelazo póki zimne. Poradnik „Borderline. Życie na krawędzi”

Właśnie przeczytałam „Borderline. Życie na krawędzi” – poradnik Daniela J.Foxa przeznaczony dla osób zmagających się z zaburzeniem z pogranicza (BPD). To praktyczny podręcznik z ćwiczeniami, który w przystępny sposób objaśnia czym jest zaburzenie osobowości borderline, jakie mogą być jego źródła i objawy – ale przede wszystkim – jak sobie radzić zmagając się z problemami, które ze sobą niesie. Objaśnia jak wyjść z pułapki patrzenia przez „soczewki borderline” – rozpoznając destrukcyjne myśli i przekonania oraz tworząc nowe – zdrowsze i wspierające. Pomaga w wypracowaniu adaptacyjnych nawyków radzenia sobie. 

Dr Daniel J. Fox jest psychologiem, którego obszar zainteresowań klinicznych i badawczych skupia się wokół zaburzeń osobowości. Zajmuje się ich diagnozą i leczeniem, zarówno w praktyce prywatnej jak i pracując w amerykańskim systemie więziennictwa. Wykłada na University of Houston, prowadzi warsztaty dla specjalistów. Jest autorem wielu prac badawczych, a także podręczników dla specjalistów zdrowia psychicznego. Lektura jego nowej książki, dedykowanej tej wyjątkowo cierpiącej grupie pacjentów, nie zawodzi.

Fox nie demonizuje BPD, w przystępny i ciepły sposób zwraca się do czytelników i czytelniczek. Opierając się na własnym doświadczeniu terapeutycznym z tą grupą pacjentów, prowadzi nas konsekwentnie i ze spokojem przez pięć części poradnika, proponując masę ciekawych ćwiczeń do pracy własnej. Podejście Foxa jest mocno osadzone w podejściu poznawczo-behawioralnym (CBT), co oznacza, że w podręczniku znajdziemy dużo ćwiczeń skupionych na kwestionowaniu swoich destrukcyjnych myśli i przekonań (element poznawczy), jak i strategii zmiany zachowań na bardziej adaptacyjne (element behawioralny). CBT na przestrzeni lat dynamicznie się rozwijało i dzieje się to nadal. Autor nie pomija dorobku tzw. trzeciej fali CBT i wplata do tego wspaniałego samouczka uważność (mindfulness) czy techniki samokojenia. Czerpie z wielu źródeł – widzimy tu wpływ dialektycznej terapii behawioralnej, odniesienia do teorii podtypów osobowości Millona, teorii przywiązania Bolwby’ego czy choćby dobrze znane etapy zmiany Prochaski i DiClemente. W tym miejscu chciałabym zaznaczyć, że pozycja ta, mimo iż przeznaczona dla pacjentów, może być wspaniałym źródłem inspiracji dla psychoterapeutów. Ze względu na swój integracyjny charakter pobudza kreatywność w szukaniu odpowiednich metod pracy z różnorodną grupą pacjentów.

Dla pacjentów, książka ta będzie stanowić rozwijające uzupełnienie terapii. Można po nią jednak sięgnąć niezależnie od tego, czy jest się aktualnie pod opieką specjalisty. Pracując z podręcznikiem regularnie na własną rękę , może on być nieocenionym źródłem wskazówek i wsparcia. Pamiętajmy, że kluczem do sukcesu jest systematyczna praca. Nie wystarczy tylko przeczytanie wskazówek. Gorąco zachęcam do powolnego wprowadzania ich w życie, do robienia notatek i monitorowania postępów. Pamiętajmy o nieosądzającym podejściu – regres jest nieodłącznym elementem zmiany!

Moją uwagę zwróciła uważność i ostrożność Foxa – w każdym momencie możemy na chwilę przerwać pracę i zastosować strategię SOS. Przypomina mi ona kryzysową umiejętność STOP, którą stosujemy w DBT. To niezwykle ważne dla osób, którym tak często towarzyszą silne, trudne do opanowania emocje – potencjalny „zapalnik” dla starych, nieskutecznych wzorców zachowań. A dlaczego autor doradza, by kuć żelazo póki zimne? Przeczytajcie!

Daniel J. Fox “Borderline. Życie na krawędzi”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2021.

Maria